Milattan sonra 1500’lü yıllarda kölelerin çevirdiği fanlarla başlayan ortamların soğutulması uygulaması, elektriğin bulunması ve fan sistemlerinin geliştirilmesi ile artık ortamın istenen sıcaklıkta tutulmasına kadar gelişti. İklimlendirme teknolojileri geliştikçe konutlarda, işyerlerinde, çeşitli büyüklükteki mekânlarda ısınma ve serinleme yöntemleri geliştirildi. İklimlendirmenin önemli bir parçası olan klimalar, farklı teknolojilerle farklı türlerde üretiliyor. Klima teknolojileri arasında en yaygın olanı split klimalardır. Bu klimalar ortamı soğuturken, mevsim geçişlerinde ısıtma amaçlı da kullanılabilir.

Split Klimalar Nasıl Çalışır?

Split klimanın çalışma sisteminde “enerji ve ısı transferi” prensibi temel alınır. Bu transfere “soğutma çevrimi” adı da verilir. Transferin tersine “ısıtma çevrimi” denir. Sanılanın aksine kullanılan sistem bir hava transferi değildir. Split klimalar, elektronik devre kartı ile kontrol edilir. Fuzzy logic (bulanık mantık) ve pid (oransal integral diferansiyel) kontrol yöntemleri sayesinde verimliliği artırılmıştır.

Split klimalarda kompresör, genleşme valfı, kondenser gibi parçalar dış ünitede yer alır ve çevrim de dış ünitede (ana pompa veya esanjör) gerçekleşir. İç ünitede evaporatör (buharlaştırıcı) ve radyal fan sistemi bulunur ve ortama şartlandırılmış hava verilir. İç ünitelerin duvar, tavan ve döşeme tiplerinde çeşitleri vardır. Dış üniteye bir veya birden fazla iç ünite bağlanabilir. Başka bir deyişle soğutma elemanları, iki veya daha fazla gövde içine yerleştirilir. Bu da kullanıcıya avantajlar sağlar. Klimanın iç ve dış üniteleri arasındaki gaz transferi, yalıtımlı bakır borular aracılığı ile sağlanır.

Evaporatör; buharlaştırıcı olarak kullanılan ve “soğutma serpantini” olarak adlandırılan bir bölümdür. Soğutucu akışkanın sıvı olarak girip, buharlaşarak gaz olarak maddeden çekildiği bölümdür. Evaporatörün kanallarına soğutucu girince ısıyı, soğutulan maddeden soğurur. Bu sırada ısıyı ortamdan emerken kaynamaya başlar ve buharlaşır. Yani soğutucu akışkan sıvı olarak girdiği bölümden gaz olarak çıkar. Böylece ortamdaki ısı alınarak soğuk veya serin bir hava ortama verilir. Isıtma işleminde de; kompresörden buharlaşmış olarak çıkan gaz, evaporatörde sıvı hale dönüşür. Dış üniteye buharlaşarak gelen gaz, sıvı hale dönüşürken ortama ısı verir.

Split Klimanın Bazı Özellikleri

Split klimalar, yeni iklimlendirme sistemleriyle üretilen klimalardır. Bu klimalarda hidroflorokarbon (HFC) karşımı olan ve “R410A” adı verilen soğutucu gazlar kullanılır. Split klimalar; mono split ve multi split sistemler olarak ikiye ayrılır.

Mono split klimalar; iç ve dış ünitelerden oluşur. Genellikle evler, kafeler ve restoranlar gibi daha küçük alanlarda kullanılır.

Multi (çoklu) split klimalar; iki ya da üç iç üniteden meydana gelir. Tek dış ünitesi vardır. Birden fazla iç ünite tek dış üniteye bağlanabilir. Genellikle iş yerlerinde, mağazalarda, alışveriş merkezlerinde, okullarda, hastanelerde, toplantı ve konser salonlarında kullanılır. Çok ekonomik ve alan tasarrufu sağlayan bir klima sistemidir.

Split klima çeşitleri; Duvar tipi, salon tipi, yer tipi, kanallı tipi, gizli tavan tipi gibi kullanıldığı ortama göre çeşitlenen split klimalar, iklimlendirilecek alanlara uygun tasarımlarla üretilir.